Dossier verpleegkundigentekort: Kroniek van een aangekondigd tekort

 “Sinds 10 maart 2020 zijn duizenden zorgprofessionals in oorlog met het SARS-CoV-2-virus en verlangen zij naar het moment van de grote bevrijding: het einde van de coronapandemie. Het is nog maar de vraag of deze bevrijding er snel zal komen”, wierpen werkgeversnetwerk Voka en zorgnetwerk Vlozo onlangs op in een opiniestuk.  “Een volgende oorlog biedt zich immers al aan: een war for talent in de zorgsector. ” Die war for talent woedt al een hele poos, maar werd zeker aangescherpt door de coronacrisis.

Zo toont de VDAB-website meer dan 6.000 openstaande vacatures sinds januari. Sedert begin 2021 kronen zowel de functies van ‘verzorgende’ als ‘zorgkundige’ zich tot knelpuntberoepen.

Evolutie van het aantal vacatures en van het aantal Werkzoekenden zonder werk in bemiddeling
Totaal
Verzorgende

Figuur 1: overgenomen van https://www.vdab.be/trendsdoc/beroepen/index.html

Voor elke vacature voor verzorgende daalde het aantal werkzoekenden op amper 3 jaar tijd van 20 naar 6. Voor elke job als zorgkundige zijn er amper 1,6 werkzoekenden. Die krapte neemt bovendien snel toe: het aantal vacatures stijgt razendsnel, met een vergrijzingspiek op komst kan dat niet de bedoeling zijn.

Het bestaand verzorgend personeel zal weliswaar meer loon ontvangen en er komt meer geld vrij om meer zorgprofessionals aan te werven, maar het basisprobleem blijft dat de vraag groter is dan het aanbod. UZ Leuven creëerde in 2010 de functie van Vlaams zorgambassadeur – in de persoon van Lon Holtzer – om de aanrollende pensioneringsgolf bij verplegenden preventief aan te pakken, maar dat was niet evident. Tien jaar later riep Vlaams gezondheidsminister Wouter Beke iedereen op om zorgambassadeur te worden want het probleem was zo mogelijk nog nijpender geworden. Net voor de pandemiecrisis riepen sommige ziekenhuizen al verpleegkundigen terug uit pensioen want het tekort was nog aangescherpt door een verlenging van de opleiding van drie naar vier jaar.

De war for talent leidde tot zeer creatieve initiatieven in de ziekenhuizen. Denk aan de campagne van 2019 ‘Ostenders’ van AZ Damiaan Oostende die zeker in een eerste fase volgens het ziekenhuis massaal veel sollicitaties opleverde. Of heel recent het Ziekenhuis Netwerk Antwerpen dat op korte termijn op zoek ging naar 46 tijdelijke medewerkers, ‘zorgbuddy’s’ om het zorgpersoneel te ondersteunen tijdens de vierde coronagolf. De overheid dacht er zelfs even aan om verpleegkundigen te rekruteren uit het Afrikaanse Togo. De ene oplossing klinkt al realistischer dan de andere en alle beetjes helpen, maar tot nu toe lijkt het eerder op ‘kurieren am Symptom’. Hoe moet het dan verder? Zowel oplossingen op korte als op lange termijn dringen zich op.

Dit is een mededeling van de laboratoria MSD. Dit nummer werd mogelijk gemaakt dankzij de steun van MSD. De inhoud ervan weerspiegelt de opinie van de auteurs en niet noodzakelijk deze van MSD.