Regelmatig zelf palperen van de borstkas
Op je horloge, op verkeersborden en zelfs op het rugnummer van sporters, als je een 3 ziet, denk dan aan een paar borsten… Want het regelmatig controleren of er symptomen van borstkanker zijn, kan je leven redden.
Waarom regelmatig zelf controleren?
Wist je dat in België minder dan één op de drie vrouwen zegt regelmatig haar borsten te controleren? (Bron: Ipsos). Toch zijn er verschillende redenen waarom het belangrijk is om je borsten regelmatig te onderzoeken:
- Ten eerste zal dit je helpen om je borsten en hun normale toestand te leren kennen, zodat je een referentiekader hebt. Zo kun je eventuele veranderingen opsporen, zoals onverklaarbare knobbels of zwellingen.
- Hoewel zelfonderzoek niet altijd een betrouwbare methode is, toonde een onderzoek aan dat een kwart van de patiënten die behandeld werden voor borstkanker de kanker zelf ontdekt hadden! (bron: Self-detection remains a key method of breast cancer detection for US Women Self-Detection Remains a Key Method of Breast Cancer Detection for U.S. Women | Journal of Women’s Health (liebertpub.com)
- Dit is des te belangrijker als je nog niet de tweejaarlijkse mammografie hebt gehad die in België voorzien is tussen de 50 en 69 jaar (of 30 in sommige gevallen). Ga voor meer informatie over de tweejaarlijkse mammografie naar de website van de Stichting tegen Kanker (Borstkankerscreening en onderzoeken)
Bedenk echter wel dat een zelfonderzoek angstaanjagend kan zijn als je iets denkt te vinden. Meestal is die angst ongegrond: veel knobbels zijn goedaardig, dus maak je geen zorgen tot je je arts hebt geraadpleegd!
Hoe controleer je zelf je borsten?
Timing
Een zelfcontrole neemt elke maand maar een paar minuten van je tijd in beslag. Het is belangrijk om te weten wat het beste moment is om zelf je borsten te controleren. De algemene aanbevelingen zijn als volgt:
- Als je je regels nog hebt, kies dan telkens hetzelfde moment om je borsten te onderzoeken, een paar dagen na het einde van je menstruatie.
- Als je postmenopauzaal bent (meer dan een jaar je regels niet meer hebt gehad), kies dan een vaste dag in de maand voor je controle en herhaal deze elke maand. (1,2)
Praat in elk geval met je gynaecoloog over het beste moment en de beste routine voor jou.
3 STAPPEN VOOR EEN ZELFONDERZOEK
Ga rechtop voor de spiegel staan
Onderzoek je borsten visueel
Doe een zelfonderzoek: 3 gebieden om te controleren, borst, oksel & tepel
Stappenplan
3 stappen:
Stap 1: Zorg ervoor dat je de juiste houding vindt
Omdat zelfonderzoek niet alleen gebaseerd is op palpatie (voelen), maar ook en vooral op een visueel onderzoek, moet je voor een spiegel gaan staan of zitten. Hou je rug in elk geval goed recht, zodat je je borsten duidelijk van voren kunt zien.
Stap 2: Visueel onderzoek
Controleer je borsten op afwijkingen (de vorm of het oppervlak van de borst). Een korst, barst, vlek of zelfs roodheid kan een opvallend teken zijn.
Stap 3: Zelf palperen
3 belangrijke zones:
a) De borst zelf: om je linkerborst te onderzoeken, gebruik je je rechterhand en til je je linkerarm op. Tast je borst van buiten naar binnen af met je vingertoppen, op zoek naar knobbels, pijn of jeuk.
b) De oksel: Voel met je rechterhand aan het gebied tussen de borst en de linkeroksel en de oksel zelf.
c) De tepel: Knijp zachtjes in je tepel om te controleren of er geen afscheiding is. Als je afscheiding opmerkt, ongeacht de kleur, moet je onmiddellijk je arts raadplegen. Controleer ook of je tepel zelf niet pijnlijk, ontstoken of ingetrokken is.
Herhaal dan deze stappen met de rechterborst, dit keer met de linkerhand.
Wat zijn de belangrijkste symptomen?
Naast een pijnloze knobbel of massa in je borst, zijn er nog een paar andere tekenen waarop je moet letten tijdens je zelfonderzoek (maar er zijn er ook nog andere):
Zwelling van de borst of lymfeklieren onder de oksel
Verandering in het volume of de vorm van de borst
Pijn in de borst of tepel
Terugtrekken van de tepel
Rode, droge, schilferige of verdikte huid op de tepel of borst
Afscheiding uit de tepel (anders dan moedermelk)
Als je een van deze tekenen voelt of ziet tijdens je zelfonderzoek, raadpleeg dan je arts.
Onthoud dat ze niet noodzakelijk op kanker wijzen!
Sommige vrouwen hebben van nature asymmetrische borsten, vlekken, striae of andere kenmerken die normaal kunnen zijn als ze zich niet verder ontwikkelen. (3,4)
Referenties
- Borstkankerscreening en -onderzoek
- How to Check for Breast Cancer: Breast Self-Exam Guide (verywellhealth.com)
- Auto-palpation ses seins : Apprendre à détecter une masse suspecte (ishh.fr)
- American Cancer Society: Breast Cancer Signs and Symptoms (https://www.cancer.org/cancer/breast-cancer/screening-tests-and-early-detection/breast-cancer-signs-and-symptoms.html) accessed on 02/2023