Slechts aalmoes voor stijgende energiekosten in ziekenhuizen?
Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) geeft de ziekenhuizen volgend jaar 80 miljoen euro om de energiekosten te compenseren. Tegen 30 juni 2023 zal worden geëvalueerd of er bijkomende middelen moeten vrijkomen. Nu al denkt de sector dat dit bedrag ruimschoots onvoldoende is.
Volgens het vorige MAHA-rapport (1) van Belfius stond één op de drie ziekenhuizen in het rood. Dat is al enkele jaren een constante en na de covid-crisis kan de energiecrisis weleens de druppel zijn die de emmer doet overlopen.
Allereerst wegen de stijgende energiekosten veel sterker dan voorzien op het indexatiemechanisme binnen het Budget Financiële Middelen (BFM). Tussen de ziekenhuizen onderling bestaan er wel grote verschillen qua energiekosten. Vaak werken ze met langlopende contracten en dus ligt (een deel van) de prijs vast voor enkele jaren. Maar vroeg of laat lopen die contracten af en zo zullen de meeste ziekenhuizen nu al of begin volgend jaar een financiële dreun krijgen. In die mate zelfs dat hun financiële leefbaarheid in het gedrang raakt. Het torenhoge gasprijsniveau lijkt wel iets te zakken, maar zal zeker niet terugvallen naar het vroegere peil.
Op basis van de evolutie van de energieprijzen van januari 2022 maakte de Federale Raad voor Ziekenhuisvoorzieningen (FRVZ) in het voorjaar al een uitgebreide analyse op basis van gegevens uit een steekproef van 48 ziekenhuizen (algemeen + psychiatrisch). In september volgde een update omdat de energieprijzen verder bleven doorstomen.
Resultaat: de jaarlijkse uitgaven voor energie in 2023 bedragen bij gelijklopend verbruik 724 miljoen euro meer dan de gemiddelde uitgaven van 2017-2019 (pre-covid-periode). De regering verlaagde intussen wel tijdelijk de btw naar 6%, wat de meeruitgaven lichtjes doet afzwakken naar 635 miljoen voor 2023. De sector dringt erop aan dat de verschillende overheden in dit land nog andere bijkomende inkomsten vanuit de heffingen, transportkosten, bijdrage voor hernieuwbare energie, … doen terugvloeien naar de sector in de vorm van structurele bijkomende financiering. In eerste instantie denkt de sector dat dit bijkomend 264 miljoen euro kan opleveren.
Eerder, voor deze update, had de FRZV 109 miljoen bijkomende middelen gevraagd, maar dit nieuwe bedrag zou in de grootteorde zitten van wat verwacht mag worden als men rekening houdt met de actualisatie naar de prijzen van september 2022.
Met deze energiecrisis in de ziekenhuiswereld staat ons land natuurlijk niet alleen. Zo overweegt Duitsland om sommige ziekenhuizen, die met een faillissement bedreigd zijn, te sluiten tenzij er drastisch wordt ingegrepen. De Duitse ziekenhuisfederatie schatte onlangs in dat in totaal ongeveer een tekort van 15 miljard euro dreigt om de stijgende rekeningen van energie en materiaal te betalen.
Een berekening in Duitsland voor de kost van een (extramurale) radiologiedienst met in totaal vier MRI-toestellen en conventionele röntgendiagnostiek (vijf apparaten) leert ons een en ander. Deze praktijk behandelt ongeveer 6.000 patiënten per kwartaal, en staat daarnaast in voor de radiologie van een nabijgelegen ziekenhuis. Het energieverbruik voor het geheel ligt ongeveer op 900.000 kilowattuur per jaar. Op dit moment – bij prijzen die nog dateren van voor de energieprijzenopstoot – betaalde men een netto energieprijs van 19,167 cent per kilowattuur. Een prognose voor volgend jaar geeft aan dat een kilowattuur dan 59,917 cent zou kosten. Of, alleen al voor elektriciteit: een explosie van 172.500 euro netto per jaar naar 539.250 euro netto.
Daar zijn dan nog geen verwarmingskosten (gas) bijgerekend, evenmin de stijging van de personeelskosten door de inflatie, noch de onderhoudskosten van de apparatuur.
(2) Model for Automatic Hospital Analyses
Dit is een mededeling van de laboratoria MSD. Dit nummer werd mogelijk gemaakt dankzij de steun van MSD. De inhoud ervan weerspiegelt de opinie van de auteurs en niet noodzakelijk deze van MSD.