Vertraagde index + stijgende energiekosten = kopzorgen ziekenhuizen

De voorthollende inflatie en de opeenvolgende overschrijdingen van de spilindex swingen voor de zorginstellingen de pan uit terwijl de overheidssubsidies met veel vertraging of onvoldoende volgen. Tot overmaat van ramp gaan de energiefacturen door het dak. De ziekenhuizen vragen de overheid om de indexmechanismen het ritme van de loonstijgingen te laten volgen enerzijds en om een tegemoetkoming in de energiefactuur van de zorgsector anderzijds.

Een eerste berekening van Zorgnet-Icuro calculeerde de laatste prognoses in van het Planbureau. Die wezen op in totaal 4 indexaties tussen september 2021 en juni 2022, met een totale impact van 8,24% op de lonen. In die laatste prognoses is nog geen rekening gehouden met de impact van het energie-akkoord. Misschien komt er geen vierde indexatie, maar “niettemin zijn we zeker van een globale loonstijging van 6,12%.” Zo klonk het in februari.

BFM en honoraria

Intussen zijn flink wat stenen verlegd in de rivier, niet het minst door de Oekraïnecrisis. Zo blijkt uit een nota van de Federale Raad voor Ziekenhuisvoorzieningen (FRZV) uit de eerste helft van maart dat het indexatiemechanisme binnen het Budget Financiële Middelen (BFM) totaal niet opgewassen is tegen de uit de klauw lopende energiekosten. Pas in 2024-2025 verwachten experts dat de prijzen van aardgas en elektriciteit weer wat zullen terugvallen, maar dan nog op een hoger niveau dan dat tussen 2017-2019.

Naast het BFM halen de ziekenhuizen ook flink wat inkomsten uit de afdrachten van artsenhonoraria. Toch droogt ook die bron ietsje op. De indexatie werd immers berekend op eind vorig jaar (index van amper 0,73%). Volgend jaar wordt die onder-indexatie weliswaar gecorrigeerd, maar intussen moeten de ziekenhuizen ook dat gat vullen.

Een steekproef bij 48 ziekenhuizen toont bij extrapolatie voor alle ziekenhuizen aan dat de Oekraïnecrisis de sector midscheeps treft: 300 miljoen bedraagt de krater. Om dit nog wat meer te duiden: 4.000 voltijdsen minder zonder compensatie.

Neem ook de indexering van de zogenaamde B4-overeenkomsten (financiering proefprojecten). Die volgt niet of ten vroegste pas na een jaar. Kostprijs: 12 miljoen euro.

Het Fonds Sociale Maribel volgt de reële indexevolutie ook al niet. Kostprijs: bijna 36 miljoen (of een equivalent jaarloon van 800 VTE). Dat voor het federale niveau. Op Vlaams niveau is er ook een weerslag (woonzorgcentra, de centra voor geestelijke gezondheidszorg, de initiatieven beschut wonen, de psychiatrische verzorgingstehuizen, de revalidatiecentra en de revalidatieziekenhuizen) wat een kostenplaatje van bijna 13 miljoen inhoudt.

Tussen het ter perse gaan van dit artikel en het moment dat u dit leest zal de situatie er hoogstwaarschijnlijk niet op verbeterd zijn.

Enkel negatieve kanten?

Margot Cloet (Zorgnet-Icuro) ziet alleen maar negatieve kanten aan de huidige evolutie van de crisis, één uitzondering niet te na gesproken: “Wat het verpleeg- en zorgkundigentekort betreft, kan de Oekraïense vluchtelingencrisis misschien een uitweg bieden door alle binnenkomende opgeleide zorgverleners snel om- en in te schakelen in ons zorgsysteem. Via een spoedcursus Nederlands op de werkvloer door de VDAB en andere partners. Zelfs als die mensen tijdelijk worden ingezet, is dat een win-win.” Of: hoe elke crisis misschien toch nog opportuniteiten bevat.

Dieter Goemaere (Brusselse ziekenhuiskoepel Gibbis) ziet enkel een tussenkomst van de overheid op korte termijn als financieel neutraal: “Voor 2022 de stijgende btw-kost laten terugvloeien naar de ziekenhuizen, dat is voor de regering niet meer dan een vestzak-broekzakoperatie.”

Maar daarmee zijn dus zeker nog lang niet alle geldproblemen van de baan op middellange en lange termijn. Een injectie van tientallen, zo niet honderden miljoenen blijft zich opdringen.

Dit is een mededeling van de laboratoria MSD. Dit nummer werd mogelijk gemaakt dankzij de steun van MSD. De inhoud ervan weerspiegelt de opinie van de auteurs en niet noodzakelijk deze van MSD.