Darmkankerscreening: zijn de geesten gerijpt in de ziekenhuizen?

De internationale darmkankermaand (blue March) start eerstdaags, in maart. Hoe kunnen ziekenhuizen hiervoor sensibiliseren? Waar staan we vandaag in de strijd tegen darmkanker? De geknipte man met een antwoord op al deze vragen is dr. Luc Colemont van StopDarmkanker.

De sensibilisering voor darmkanker nam de laatste jaren toe in ziekenhuizen. Dokter Colemont herinnert zich nog levendig dat dat een decennium geleden zeker nog niet het geval was. Nog voordat hij StopDarmkanker opstartte, vroeg hij zijn toenmalige voorzitter van de raad van bestuur van GZA Ziekenhuizen om rond darmkankerpreventie sensibiliseringsprojecten te lanceren. Eerst en vooral bij het eigen ziekenhuispersoneel. Verder stelde hij een themasymposium voor huisartsen voor. Het symposium kwam er op voorwaarde dat hij het zelf organiseerde. Wat hij prompt deed.

Wat de sensibilisering van het personeel betreft, dat was een ander paar mouwen. “De test kostte toen – in 2011 – 5 euro per persoon. Navraag leerde me dat hiervoor zowat 750 ziekenhuismedewerkers in aanmerking kwamen (50-plussers). Dat hield dus een budget in van circa 4.000 euro, wat men te veel vond… Natuurlijk kun je zeggen dat er heel wat themadagen en -weken zijn die in de kijker moeten staan. Maar mijn antwoord is dat toch een op de twintig van de eigen mensen ooit met darmkanker wordt geconfronteerd.”

Vat vol ideeën

Intussen zijn de geesten voor een stuk gerijpt. StopDarmkanker forceerde zeker een doorbraak. De actie pakt steeds uit met creatieve initiatieven en dr. Colemont is op dat vlak een vat vol ideeën. “Ziekenhuisacties hoeven niet duur te zijn. Ik denk bijvoorbeeld aan een lichtactie in de nog relatief donkere maand maart. Het volstaat om de hele maand maart blauwe spots op het ziekenhuis te richten om blue March te symboliseren. Mensen zullen zich afvragen wat dat te betekenen heeft en meteen raakt de problematiek meer bekend. De gemeente Schelle doet dat nu al drie jaar door dan blauwe spots te richten op haar gemeentehuis.”

Zelf is zijn eigen StopDarmkanker vandaag het beste voorbeeld van succesvolle sensibilisering, grotendeels dankzij de sociale media: “Ruim 130.000 volgers op Facebook en nu al meer dan 40 woensdagen om 17u een Facebook Live!”

Overigens wil StopDarmkanker elk geïnteresseerd ziekenhuis graag helpen met materiaal. “We hebben eigen brochures, flyers en een lesbord ter beschikking. Er is zeker nog heel veel te doen. Informatie en voorlichting zijn de eerste stappen in de strijd tegen darmkanker. Ik kom nog heel veel in het veld en onderhoud nu vooral contact via webinars: tal van mensen kennen het basisverhaal nog niet.”

Darmkanker wordt jonger

Waaraan ziekenhuizen precies kunnen werken? “Ze kunnen de mensen meer bewust maken van de screeningsmogelijkheid. Een Italiaans onderzoek ging eens na wat eigenlijk de hoofdreden was waarom mensen niet deelnamen aan darmkankerscreening. De belangrijkste reden bleek te zijn dat ze gewoon niet beseften dat dit zo belangrijk was!”

Darmkanker wordt jonger, stelt de gastro-enteroloog vast. Dat is een wereldwijd probleem. Heeft het met voeding, immuniteit, luchtverontreiniging, darmflora te maken? We weten het (nog) niet. In de cijfers van de Vlaamse overheid is die trend (nog) niet merkbaar, maar ze lopen dan ook maar tot 2014. Zelf denkt hij alvast dat het de moeite loont om de screeningsleeftijd nog verder te laten zakken naar 45 jaar. Zeker op die leeftijd darmkanker tijdig opsporen kan enorm veel leed besparen.

Pas vanaf vorig jaar viel de beslissing om in alle Belgische regio’s darmkanker te screenen bij mensen tussen 50 en 74, conform de Europese richtlijnen. Slechts een handvol landen voldoen op dit moment aan de Europese criteria.

Wel moet het deelnamepercentage in ons land nog flink omhoog. In Vlaanderen ligt dat op 51,1%. Maar daar wordt de test rechtstreeks via de post gestuurd.

In Wallonië, dat startte met screenen in 2009, bereikt het deelnamepercentage nog geen 20%, (cijfers uit 2016). Niet verwonderlijk in die zin dat de drempel er hoger ligt. Je moet de eerste keer eerst naar de huisarts voor de test. Pas vanaf de tweede testing wordt de kit opgestuurd.

Brussel doet het nog eens anders. Het startte in 2018 een systeem waarbij je je kit moet ophalen in de apotheek. Drie verschillende systemen op een zakdoek doet uiteraard geen goed aan een vlotte organisatie en registratie. “Dat krijg ik in het buitenland niet uitgelegd”, aldus de arts.

Dit is een mededeling van de laboratoria MSD.
Dit nummer werd mogelijk gemaakt dankzij de steun van MSD. De inhoud ervan weerspiegelt de opinie van de auteurs en niet noodzakelijk deze van MSD.